Yapay zekanın finansal piyasalardaki rolü
Yılardır hayali kurulan filmi çekilen kitapları yazılan yapay zekaya doğru sonunda bir ilerlemenin başladığı bu birkaç yılda insanın aklına fayda ve zararlarıyla ilgili bir çok detay gelmekte. Zaman zaman meclis sohbetlerinde gerek savaş gerek üretim konusunda birçok öngörü bildirilse de bence hepsinin temeli olan finans sektöründe asıl büyük bombayı patlatacak. Bildiğiniz gibi o hiç istemediğimiz savaşların başlangıç nedeni, hep istediğimiz teknolojik köleler sayesinde yan gelip yatma hayalimiz hep para para para yüzünden…
Peki desem ki size herkesin bağlı bulunduğu bir profil olsa ve bu profil sayesinde (benzerleri halen var ama bir yapay zekadan bahsetmemiz mümkün değil) otomatik bir yapay zeka geçmiş piyasa verilerini deneyimlese, siyasi oluşumları, doğal afetleri, güneş ve yağmur miktarını… Yani big datayı alıp hesaplayıp sizin adınıza kısa orta ve uzun vadeli yatırımlar yapsa… Sizi sürekli ama sürekli kazandırsa… Diğer bağlı profillerin kullandığı yapay zeka algoritmalarıyla etkileşime girse ve ekstra ücretler ödenerek (kalitesine göre) onlardan deneyim ve bu deneyimlerin yorumunu kazansa… Bununla yeni piyasalara girip (sadece döviz alıyorsa metal borsasına da girse) size geniş bir portföyde al satlar yapsa… Ve size kalan sadece akşam piyasalar kapandığında (gerçi dünya yuvarlak… Piyasalar hiç kapanmıyor) karınızı hesaplamak olsa… ne kadar ütopik bir gelecek değil mi?
Peki bunun distopya versiyonu görelim bir de… Her şey süper gidiyorken daha büyük işlemciye daha iyi bir algoritmaya sahip bir devletin veya teröristin piyasaları manipüle etmesi sonucu yanlış yatırımlar gerçekleşse ve piyasalar çok ama çok iyi gibi görünüyorken birden bu kullandığımız yapay zekalar aslında bu manipülatif yapay zekanın oyununa düşmüş olsa… yani kandırılmış olsa.. Sonuçta bir zekadan bahsediyorsak tuzak ve kandırmalardan da bahsetmemiz gerekmekte… Hele daha önce deneyimlenmemiş bir tuzağa doğru gidiyorsa bu yapay zeka, oldukça hata yapmaya açık demektir. Geçtiğimiz yıllardan aldığı tecrübelerle insanın doğasını anlama ve ona göre pozisyon almayı ne kadar öğrense de sonuçta karşısına hiç deneyimlemediği bir yapay zeka koyduğunuzda, nasıl tepki vereceğini bilmeniz mümkün olmayacaktır… Aynı facebook un başlattığı yapay zeka profillerin bir süre sonra kendi aralarında bir dil oluşturması ve artık yeni bir kültüre geçmesi gibi… Sonuç tahmin ediliyor muydu? Söylenene göre hayır… Peki kapattılar mı sistemi? Söylenene göre evet… Her söylenene inanıyor muyuz? Hayır!
Pekii sonuç nedir?
Tabiki yapay zeka finans piyasalarına da el atacak… Hatta ilkel formları hali hazırda piyasayı domine etmekte… Burada asıl cevap verilmesi gereken soru bu sistemlerin elinden tutarak mı karar vermesini sağlamak (özgür olmayan bir zekanın kalitesi tabiki tartışılır) ya da insanın kendi egosunu üretimi olan yapay zekaya kendi egosuna olduğu kadar güvenip çayıra çimene salmasına izin vermek mi?
Benim fikrim bir denetim mekanizması yaratıp (yine yapay zeka) yapılan işlemlerin güvenirliğini ve kazanılırlığını kontrol etmek… Size de tanıdık geldi mi? SPK (sermaye piyasası kurulu)! Evet döndük mü yine başa… sen önce özgür insanı yarat, sonra onun özgürlüğünü kendine ve başkalarına zarar vermesin diye değişik devlet modelleriyle sınırla ve sonrasında bu sınırı kırmak için yapay zekayı yarat ve yine bu özgürlüğü dizginlemek için koruyucu kollayıcı kontrol edici üst akıl yapay zeka modelleri tasarla …
Peki ne anladım ben bu işten?
Her konuda böyle… Savaş açılmasına karar verecek mekanizmayı kontrol edecek başka bir mekanizma (alt mekanizma gerçekten savaşarak haritadan silinmesi gereken bir topluma karar verebilir dünya güvenliği için ama daha büyük bir mekanizma dünyadaki doğum oranın hesaplar ve belli bir yıl sonra insan ırkının doğurganlığının yetmeyeceği kararını verir ve bu haritadan silinmesi gereken insanların anormal doğum artışının ileride dünya nüfusunun kurtuluşu için bir çağre olacağını görebilir. )… Fabrikada üretim yapılmasına karar verecek daha büyük bir big datayı kontrol eden bir mekanizma (bu kadar fazla ve mükemmel üretimin ileride dünyanın doğal kaynaklarına tehdit olacağını veya hiç bozulmayacağı için üretilen ürünlerin, yeniden üretilmesinin istenmeyeceği ve dolayısıyla kendisine gerek kalmayacağını ve sistemden silineceğini “düşünebilir”)…
Görüldüğü üzere yapay zeka; bence içinde bulunduğumuz paradoksun sadece sınırlarını genişletip daha büyük ve bizim anlamayacağımız bir düzeye yükseltip, eylem yapmayı imkansız hale getirecektir. Sonuçta ilerisini görebileceğimiz bir 3.göz veya teknolojiye sahip değiliz. Tüm eylemlerimizi data lara bağlı gerçekleştirmekteyiz. İnsanların hayatın bir çok karar verme aşamasında kumar oynayarak eyleme geçme dürtüsünü, bir makinenin nasıl taklit edeceği, bunun sorumluluklarıyla nasıl yüzleşeceği, olumsuz sonuçtan kaçmak için ecel terleri dökeceği ve bunu bir motivasyon olarak nasıl kullanacağı en büyük sorulardan biri…
